ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

TMHMA AΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

 

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ

1701/2020

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Αριθμός κατάθεσης ανακοπής 11424/2418/2019

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τη Δικαστή Αφροδίτη Κούτσουλα, Πρόεδρο Πρωτοδικών, την οποία όρισε ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοικήσεως του Πρωτοδικείου κατόπιν σχετικής κλήρωσης και τη γραμματέα Σπυριδούλα Βαλλιανάτου.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριό του στον Πειραιά  την 11.9.2020, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΠΤΟΥΣΑΣ: Της Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία « …”, που εδρεύει στην … και εκπροσωπείται νόμιμα, που  παραστάθηκε δια της πληρεξουσίας δικηγόρου της Βασιλικής Καλύβα ( ΑΜ ΔΣΑ 39793).

ΤΗΣ ΚΑΘΉΣ  Η  ΑΝΑΚΟΠΗ: Της υπό ασφαλιστική εκκαθάριση τελούσας εταιρείας δυνάμει της υπ’ αριθμ. 261/23.2.2018 απόφασης της Επιτροπής Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων ( Ε.Π.Α.Θ) της Τράπεζας της Ελλάδας ( ΠΡΑ.Δ.Ι.Τ 165/23-2-2018), με την επωνυμία « …» η οποία φέρει ΑΦΜ … και  εδρεύει στη …, όπως νομίμως εκπροσωπείται νόμιμα από την εκκαθαρίστρια αυτής  …, που παραστάθηκε δια του πληρεξουσίου δικηγόρου  Πρόδρομου Συκιαρίδη ( ΑΜ ΔΣΑ 29500).

Η ανακόπτουσα  ζητεί να γίνει δεκτή η από 4.12.2019 ανακοπή της, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου αυτού με αριθμό έκθεσης κατάθεσης δικογράφου 11424/2418/2019 και προσδιορίσθηκε κατόπιν αναβολών για τη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων ανέπτυξαν προφορικά τους ισχυρισμούς τους και ζήτησαν να γίνουν αυτοί δεκτοί.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

              Από τη διάταξη του άρθρου 242§2 ν. 4364/2016 προκύπτει ότι σε περίπτωση που ασφαλιστική εταιρία τεθεί υπό εκκαθάριση, ο ασφαλιστικός εκκαθαριστής καλεί μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τον διορισμό του ή από την πάροδο του χρονικού διαστήματος της παραγράφου 4 του άρθρου 235 του παρόντος, τους δικαιούχους απαιτήσεων από ασφάλιση, με ανακοίνωση, που δημοσιεύεται μια (1) φορά την εβδομάδα, επί τρεις (3) συνεχείς εβδομάδες σε πέντε (5) ημερήσιες, πανελλαδικής κυκλοφορίας, εφημερίδες, καθώς και στην ιστοσελίδα της επιχείρησης, να του αναγγείλουν τις απαιτήσεις τους με όλα τα δικαιολογητικά τους στοιχεία. Οι αναγγελίες απαιτήσεων γίνονται δεκτές εντός προθεσμίας τεσσάρων (4) μηνών από την πρώτη δημοσίευση. Η επαλήθευση των απαιτήσεων από τον ασφαλιστικό εκκαθαριστή, αρχίζει το αργότερο μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από τη λήξη της ως άνω προθεσμίας και ολοκληρώνεται στο συντομότερο χρονικό διάστημα. Γίνονται δεκτές οι απαιτήσεις από ασφαλίσεις που δεν αμφισβητούνται από τον ασφαλιστικό εκκαθαριστή ή έχουν επιδικασθεί με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή με απόφαση διαιτητικού δικαστηρίου, εναντίον της οποίας δεν έχει ασκηθεί αγωγή ακύρωσης εντός της προβλεπόμενης από τον ΚΠολΔ προθεσμίας, ή αυτή έχει απορριφθεί τελεσίδικα. Ο ασφαλιστικός εκκαθαριστής δημοσιεύει κατάσταση των δικαιούχων απαιτήσεων από ασφάλιση. Στην κατάσταση αυτήν περιλαμβάνονται: α) οι δικαιούχοι απαιτήσεων από ασφαλίσεις ζωής, β) οι δικαιούχοι απαιτήσεων από ασφαλίσεις κατά ζημιών, που έχουν δηλώσει την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης και έχει καταχωρηθεί η δήλωση στα βιβλία της ασφαλιστικής επιχείρησης, γ) όσοι αναγγέλθηκαν μέσα στην ως άνω προθεσμία. Στην ανωτέρω κατάσταση περιλαμβάνονται και οι απαιτήσεις που αμφισβητούνται δικαστικά ή εξώδικα, με αναφορά στο ποσό που διεκδικεί ο δικαιούχος απαιτήσεων από ασφάλιση, καθώς και στο τυχόν ποσό που εκτιμά ο ασφαλιστικός εκκαθαριστής ότι αναλογεί στην απαίτηση. Μέσα σε δύο (2) μήνες από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των αναγγελιών η ως άνω κατάσταση αναρτάται στην ιστοσελίδα της επιχείρησης και η ανακοίνωση της καταχώρησής της δημοσιεύεται σε δύο (2) τουλάχιστον ευρείας κυκλοφορίας ημερήσιες εφημερίδες από τις οποίες η μία (1) τουλάχιστον εκδίδεται στην έδρα της επιχείρησης, μία (1) φορά την εβδομάδα επί τρεις (3) συνεχείς εβδομάδες. Αντιρρήσεις κατά της πιο πάνω κατάστασης ασκούνται με ανακοπή στο μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της επιχείρησης μέσα σε σαράντα πέντε (45) ημέρες από την τελευταία δημοσίευση και εκδικάζονται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Έφεση κατά της απόφασης του πρωτοδικείου εκδικάζεται από το αρμόδιο εφετείο κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Η απόφαση του εφετείου δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο μέσο.

Περαιτέρω το σχετικό με τη θαλάσσια ασφάλιση αγγλικό ουσιαστικό δίκαιο περιέχεται κωδικοποιημένο στον αγγλικό Νόμο «Περί θαλασσίας ασφαλίσεως του 1906» (γνωστό ως «Marine Insurance Act 1906 – M.I.A. 1906»), στο Κοινό Δίκαιο (Common Law), εφ’ όσον οι διατάξεις αυτού δεν προσκρούουν σε ρητή διάταξη του ως άνω Νόμου και στην Αγγλική Πρακτική (English Ρractice), όπως ερμηνεύεται από τα αγγλικά Δικαστήρια (νομολογία) και τους άγγλους νομικούς συγγραφείς και ερμηνευτές του δικαίου, σε συνδυασμό, μεταξύ άλλων και με τις Ρήτρες του Ινστιτούτου Ασφαλιστών του Λονδίνου της 1-11-1985, περί σκαφών αναψυχής, γνωστές υπό την κωδική ονομασία «Institute Yacht Clauses 1.11.1985» (Ι.Υ.C. 1-11-1985). Επίσης, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν τα συναλλακτικά ήθη, τα οποία ρυθμίζουν πολλά θέματα, για τα οποία δεν υπάρχει ρητή πρόβλεψη στο νόμο, σε βαθμό, μάλιστα, τέτοιο, ώστε αυτά να επικρατούν και όταν ακόμη υπάρχει έμμεση ρύθμιση από το νόμο.  Εξάλλου, το περιεχόμενο κάθε συμβάσεως ασφαλίσεως προσδιορίζεται από το ασφαλιστήριο και τα παραρτήματά του, όπως αυτά τροποποιούνται κατά κανόνα και συμπληρώνονται από συνήθως επισυναπτόμενους τυπικούς όρους με τη μορφή ρητρών του Ινστιτούτου των Ασφαλιστών του Λονδίνου για ασφάλιση σκαφών αναψυχής κ.λπ., άπαντα δε τα ανωτέρω απαρτίζουν την ασφαλιστική σύμβαση ως ενιαίο όλο (Εφ.Πειρ. 350/2018, Εφ.Πειρ. 278/2017, Εφ.Πειρ. 564/2017, Εφ.Πειρ. 143/2015, Εφ.Πειρ. 858/2014, δημοσιευμένες στην ιστοσελίδα του Εφετείου Πειραιά www.efeteio.peir.gr, Εφ.Πειρ. 519/2016, Εφ.Πειρ. 143/2015, Τ.Ν.Π. ΝΟΜΟΣ). Περαιτέρω, κατά τις διατάξεις των άρθρων 33 και 35 Μ.Ι.Α. 1906 και των Ρητρών του Ινστιτούτου Ασφαλιστών του Λονδίνου της 1-11-1985 («Institute Yacht Clauses 1-11-1985), στη σύμβαση ασφαλίσεως πλοίου επιτρέπεται στους συμβαλλόμενους να θεωρούν ορισμένους όρους αυτής ουσιώδεις «warranties», οι οποίοι περιέχονται ρητά στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο (express warranties) ή και εξυπακούονται (implied warranties) και αποτελούν υποσχετικές εγγυήσεις του ασφαλισμένου στον ασφαλιστή, για την τήρηση ορισμένων προϋποθέσεων σε σχέση με την κατάσταση του ασφαλισμένου πλοίου, κατά τρόπο ώστε η παράβαση οιουδήποτε από αυτούς τους όρους από τον τελευταίο να συνεπάγεται την απαλλαγή του ασφαλιστή από τις υποχρεώσεις του που πηγάζουν από το ασφαλιστήριο. Η επέλευση της αυστηρής αυτής έννομης συνέπειας δεν εξαρτάται από το αν η μη συμμόρφωση συνετέλεσε καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην επέλευση της ζημίας, ούτε επηρεάζεται από το αν η παράβαση ήρθη ενδεχομένως προ πάσης ζημίας. Η απαλλαγή από την ευθύνη είναι αυτόματη και δεν εξαρτάται από οποιαδήποτε δήλωση του ασφαλιστή περί περατώσεως της ασφαλιστικής σύμβασης. Γενικός κανόνας είναι ότι τίποτε δεν δικαιολογεί τη μη συμμόρφωση προς ρητή εγγύηση. Αναφέρεται, συγκεκριμένως, ότι καμία αιτία οσοδήποτε επαρκής, κανένα κίνητρο οσοδήποτε αγαθό, καμία ανάγκη οσοδήποτε επαρκής, καμία ανάγκη οσοδήποτε αναπόφευκτη δεν δικαιολογεί τη μη συμμόρφωση προς ρητή εγγύηση. Εξαιρέσεις από το γενικό αυτό κανόνα προβλέπονται στο άρθρο 34, το οποίο ορίζει τα εξής: «1. Μη συμμόρφωση προς μία εγγύηση δικαιολογείται, όταν, λόγω αλλαγής των συνθηκών, η εγγύηση παύει να είναι εφαρμοστέα στις συνθήκες της συμβάσεως ή όταν η συμμόρφωση προς την εγγύηση καθίσταται παράνομη δυνάμει οποιουδήποτε μεταγενέστερου νόμου. 2. Όταν μία εγγύηση παραβιάζεται, ο ασφαλισμένος δεν μπορεί να προβάλει την άμυνα ότι έγινε επανόρθωση της παραβιάσεως και συμμόρφωση προς την εγγύηση πριν από τη ζημία. 3. Ο ασφαλιστής μπορεί να παραιτηθεί από την επίκληση παραβιάσεως της εγγυήσεως. Μόνη η παράβαση, καθ’ εαυτή, παρέχει στον ασφαλιστή το δικαίωμα να αρνηθεί την ευθύνη από την ασφαλιστική σύμβαση, έτσι ώστε ο ασφαλιστής να ελευθερώνεται από την ημερομηνία της παραβάσεως. Το βάρος δε της απόδειξης της παράβασης φέρει ο ασφαλιστής (Α.Π. 1584/2011, Εφ.Πειρ. 518/2017, Εφ.Πειρ. 143/2015, Εφ.Πειρ. 727/2014, Εφ.Πειρ. 671/2010, Τ.Ν.Π. ΝΟΜΟΣ, Εφ.Πειρ. 683/2017, Εφ.Πειρ. 519/2016, Εφ.Πειρ. 480/2014, δημοσιευμένες στην ιστοσελίδα του Εφετείου Πειραιά www.efeteio.peir.gr, Χρ. Στυλιανέα «Αι δηλώσεις εγγυήσεως (warranty) εις την Ναυτικήν Ασφάλισιν»,  Ε.Ν.Δ. 4, 55). Περαιτέρω σύμφωνα με το άρθρο 39 παρ.5 του Αγγλικού Νόμου, η ασφάλιση πλοίου είναι ασφάλιση αξιόπλοου πλοίου. Ειδικότερα σε σχέση με ασφαλιστικές συμβάσεις πλοίων ορισμένου χρόνου (time policy) όπως είναι οι συμβάσεις πλοίων αναψυχής, το άρθρο 39 (5) ΜIA ορίζει ότι δεν ισχύει η εγγύηση αξιοπλοΐας για το πλοίο για όλη τη διάρκεια ισχύος της συμβάσεως, αλλά μόνο όταν, σε γνώση του ασφαλισμένου, το πλοίο καταπλέει, ενώ δεν είναι σε αξιόπλοη κατάσταση. Στην περίπτωση αυτή ο ασφαλιστής δεν ευθύνεται για την καταβολή αποζημιώσεως, δηλαδή για ζημία ή απώλεια που επήλθε λόγω του αναξιόπλοου του πλοίου.¨Ετσι προϋποθέσεις για την απαλλαγή του ασφαλιστική σε time policies:( 39 παρ. 5 ) είναι σωρευτικά : Αναξιοπλοΐα του πλοίου όταν αυτό αποστέλλεται στη θάλασσα δίχως να  ενδιαφέρει η μεταγενέστερη αναξιοπλοΐα.β) γνώση (privity) του ασφαλισμένου περί της αναξιοπλοΐας και γ) αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ αναξιοπλοΐας και απώλειας. Αξιόπλοο  θεωρείται το πλοίο, όταν αυτό είναι ικανό προς ασφαλή πλου, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί προς εκπλήρωση του προορισμού του και επομένως ικανό να αντιμετωπίσει τους συνήθεις κινδύνους της θάλασσας και του συγκεκριμένου ταξιδιού, είναι δε εφοδιασμένο με τα οικεία πιστοποιητικά ασφαλείας. Έτσι η αξιοπλοΐα κρίνεται in concreto, βάσει των ιδιαίτερων συνθηκών της κάθε περίπτωσης  λαμβάνοντας υπόψη τη  φύση του ταξιδιού, τη διάρκειά του, ή την εποχή διεξαγωγής του ή το φορτίο του. Στην έννοια δε της αξιοπλοΐας περιλαμβάνεται η κατασκευή και τεχνικός εξοπλισμός σκάφους, τα μηχανήματα, π.χ. γεννήτριες ή σύστημα πυρόσβεσης, τα μέσα πλοήγησης,  συσκευές και συστήματα ασφαλούς πλοήγησης, π.χ. πυξίδες, ασύρματος, GPS κλπ. (à SOLAS 1974), πιστοποιητικά και άλλα απαραίτητα έγγραφα  από δίκαιο σημαίας / κανονισμούς / νόμιμες πρακτικές λιμένων, η επάνδρωση του πλοίου με κατάλληλο πλήρωμα, δίχως ωστόσο η έκδοση ή μη  πιστοποιητικού “γενικής επιθεώρησης πλοίων” να  δημιουργεί τεκμήριο αξιοπλοΐας ( EφΠειρ 624/1997 ΕΝΑΥΤΔ 97 392, ΕφΠειρ 1141/2004 ΠειρΝομ 2005 721, ΕφΠειρ 182/2008 ΕΝΑΥΤΔ 2009 143, ΕφΠειρ 603/2012 ΕΝΑΥΤΔ 2013 57). : ‘’ Privity” σημαίνει γνώση και συναίνεση του ασφαλισμένου, αλλά εδώ περιλαμβάνεται τόσο η θετική γνώση, όσο και η “blind eye knowledge” («κάνω τα στραβά μάτια» = υποψίες για την αναξιοπλοΐα του πλοίου και, εντούτοις, συνειδητή αποχή από την αναζήτηση της αλήθειας.). Η αμέλεια (negligence) δεν ισοδυναμεί με blind eye knowledge (π.χ. αν αμελώς δεν διεξήχθη η απαιτούμενη έρευνα  όχι blind eye knowledge  “The Gloria”, 1935). Επίσης αν δεν διεξήχθη έρευνα  από τον ασφαλισμένο από οκνηρία ή αμέλεια, εφόσον δεν είχε υποψίες, δεν συντρέχει ‘’ Privity” [ The Star Sea” (2001)]. Ο δε ασφαλιστής βαρύνεται να αποδείξει αμυνόμενος ότι το σκάφος ήταν αναξιόπλοο κατά τον κρίσιμο χρόνο, άρα ότι υπήρξε παράβαση της υπόσχεσης αξιοπλοΐας. Ωστόσο αν  ένα πλοίο αμέσως μετά τον απόπλου βυθιστεί χωρίς συγκεκριμένο λόγο (π.χ. δεν αποδίδεται η βύθιση σε καταιγίδα) συντρέχει αντιστροφή βάρους απόδειξης και υπάρχει  τεκμήριο αναξιοπλοΐας κατά την έναρξη του πλου. Αν δεν ανταποδείξει ο ασφαλισμένος, ο ασφαλιστής απαλλάσσεται (“Pickup v. Thames & Mersey Marie Insurance Co.” 1878). Αν τέλος η αναξιοπλοΐα  επέτεινε τον κίνδυνο και οδήγησε στον κίνδυνο, ο ασφαλιστής θα έχει τη προστασία της παρ. 39 εδ. 5, ακόμη και αν το περιστατικό που προκάλεσε τη ζημία ήταν άλλη αιτία χρονικώς εγγύτερη προς τη ζημία. ( Warranties in marine insurance , Baris Soyer 3^η έκδοση).

Στην υπό κρίση ανακοπή η ανακόπτουσα εταιρεία  εκθέτει ότι στην Κατάσταση Δικαιούχων Απαιτήσεων που καταρτίσθηκε από την ασφαλιστική εκκαθαρίστρια της καθής και υπό εκκαθάριση τελούσας ασφαλιστικής εταιρίας, και αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα αυτής,  δεν συμπεριλήφθηκε η απαίτησή της την οποία ανήγγειλε νομότυπα στις προς ικανοποίηση απαιτήσεις. ¨Ότι δυνάμει ασφαλιστικής σύμβασης που κατήρτισε με την καθής η ανακοπή  με διάρκεια κάλυψης από 1-7-2013 έως 1-7-2014 και με μέγιστο καταβαλλόμενο ασφάλισμα το ποσό των 286.500 ευρώ, ασφάλισε έναντι θαλάσσιων κινδύνων  το υπό ελληνική σημαία επαγγελματικό σκάφος αναψυχής με το όνομα  « …», με αριθμό νηολογίου …,  ιδιοκτησίας της. ¨Ότι έχει βάσιμη απαίτηση σε βάρος της καθής ποσού 286.500 ευρώ ως αποζημίωση λόγω τεκμαρτής ολικής απώλειας του  ως άνω σκάφους καθώς υπέστη εκτεταμένες ζημίες που υπερβαίνουν την ασφαλισθείσα αξία του, εκ ναυτικού ατυχήματος που έλαβε χώρα από αμέλεια του πλοίαρχου κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην ανακοπή καθώς και το ποσό των 22.641,84 ευρώ για το κόστος απορρύπανσης του θαλάσσιου χώρου και συνολικά το ποσό των 309.141,84 ευρώ. Με βάση τα ανωτέρω ζητεί να μεταρρυθμιστεί η προσβαλλόμενη κατάσταση δικαιούχων απαιτήσεων ( Κ.Δ.Α), προκειμένου να συμπεριληφθεί και η ίδια σε αυτήν ως δικαιούχος της εν λόγω απαίτησης κατά της καθής και να ικανοποιηθεί πλήρως μέχρι του ποσού των 286.500 ευρώ και  επικουρικώς μέχρι του ποσού της εμπορικής αξίας που θα αποδειχθεί πως είχε το σκάφος κατά την ημέρα του ατυχήματος άλλως και όλως επικουρικώς μέχρι του ποσού που θα αποδειχθεί ότι ανέρχονται οι προκληθείσες ζημίες πλέον του ποσού των 22.41,84 ευρώ και συνολικά για το ποσό των 309.141,84 ευρώ με τον νόμιμο τόκο από της επιδόσεως της αγωγής και μέχρι πλήρους εξόφλησης.

Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η υπό κρίση ανακοπή, εισάγεται παραδεκτώς και εμπροθέσμως για να εκδικαστεί ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου  το οποίο τυγχάνει καθ΄ύλην και κατά τόπο αρμόδιο, καθόσον πρόκειται για ναυτική διαφορά με αιτία τη θαλάσσια ασφάλιση ( άρθρο 51 παρ.3 β περ. θ) και κατά τη ρητή διάταξη του άρθρου 51 παρ.1,2 του Ν. 2172/1993 που ως ειδική κατισχύει της γενικότερης διάταξης του άρθρου 242 παρ.2 του Ν. 4364/2016,  κατά  τόπον αρμόδιο είναι το παρόν Δικαστήριο (επίσης άρθρα 239, 242§2 ν. 4364/2016 ) κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 686 επ. Κ.Πολ.Δ). Είναι δε νόμιμη, στηριζόμενη στις αναφερόμενες στην μείζονα σκέψη διατάξεις του άρθρου 242 παρ.2 του ν. 4364/2016, το δε  αίτημα όμως  περί επιδίκασης τόκων τυγχάνει νόμιμο από την επίδοση της αγωγής  ( 346 ΑΚ)  μέχρι την θέση της καθής σε ασφαλιστική εκκαθάριση,  διότι εν συνεχεία οι απαιτήσεις υπόκεινται στην ασφαλιστική εκκαθάριση και παύουν να παράγουν τόκους ( άρθρο 24 παρ.1 εδ. α ΠτΚ αναλογικά εφαρμοζόμενου σύμφωνα με το άρθρο 253 παρ.3 ν. 4364/2016). Περαιτέρω συνομολογείται από τα διάδικα μέρη η ρητή υπαγωγή, κατά σαφή συμβατική πρόβλεψη (άρθρο 25 εδ.α΄ AK, σε συνδυασμό με το άρθρο 361 AK, δεδομένου ότι επί συμβάσεων ασφαλίσεως δεν εφαρμόζεται η Κοινοτική Σύμβαση της Ρώμης του 1980 «Για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές», που κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν.1792/1988 – ΕφΠειρ 525/2003 ΕΝΔ 31.377, ΠολΠρΑθ 1039/1993 ΕΕμπΔ 1994.76), της επιδίκου ασφαλιστικής συμβάσεως στις ρυθμίσεις του αγγλικού ουσιαστικού δικαίου, και δη σ’ αυτές που προσήκουν στη θαλάσσια (ναυτική) ασφάλιση, παραπέμποντας επίσης στις Ρήτρες του Ινστιτούτου της Ενώσεως των Ασφαλιστών του Λονδίνου της 1.11.1985 και 1.3.2009 που αποτέλεσαν αναπόσπαστο τμήμα του επίδικου ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Συνεπώς σύμφωνα με το αγγλικό ουσιαστικό δίκαιο θα κριθεί η επίδικη απαίτηση που τυγχάνει νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1,2,3,16, 22-24, 55 -57, 60, 61 και 72 της MARINE INSURANCE ACT 1906.Κατά το μέρος λοιπόν που κρίθηκε νόμιμη η ανακοπή πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα.

Από την εκτίμηση του συνόλου των εγγράφων που οι διάδικοι νομίμως προσκομίζουν και επικαλούνται  και τα οποία λαμβάνονται υπόψη είτε για άμεση απόδειξη είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, πιθανολογούνται τα ακόλουθα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά: Δυνάμει της υπ’ αριθ. … (ΦΕΚ Β’, 165/23.2.2018) απόφασης της Επιτροπής Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων της ΤτΕ ανακλήθηκε οριστικά η άδεια λειτουργίας της καθής  ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρίας και τέθηκε αυτή υπό καθεστώς ασφαλιστικής εκκαθάρισης σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4364/2016, ενώ δυνάμει της ίδιας ως άνω απόφασης διορίσθηκε ασφαλιστική εκκαθαρίστρια αυτής η …, η οποία, ακολουθώντας τη διαδικασία του άρθρου 242§2 ν. 4364/2016, κάλεσε τους δικαιούχους απαιτήσεων από συμβάσεις ασφάλισης, που είχαν συναφθεί με την καθής, να αναγγείλουν τις απαιτήσεις τους με καταληκτική ημερομηνία την 23η.7.2018. H ανακόπτουσα εταιρεία με την από 19-7-2018 αναγγελία της ανήγγειλε εμπρόθεσμα, όπως συνομολογεί η καθής την απαίτησή της, συνολικού ύψους  309.141,84 ευρώ, η οποία αφορά αποζημίωση λόγω τεκμαρτής ολικής απώλειας του σκάφους της εκ ναυτικού ατυχήματος καθώς και δαπάνες απορρύπανσης  της προκληθείσας θαλάσσιας ρύπανσης. Ωστόσο  κατά τη σύνταξη της σχετικής Κατάστασης Δικαιούχων Απαιτήσεων η εκκαθαρίστρια της καθής συμπεριέλαβε την αναγγελθείσα απαίτηση για μηδενικό ποσό κρίνοντας ότι δεν δικαιούται η ανακόπτουσα εκ της ασφαλιστικής σύμβασης οποιοδήποτε ποσό. Περαιτέρω, πιθανολογήθηκε ότι η ανακόπτουσα τυγχάνει πλοιοκτήτρια του υπό ελληνικής σημαίας μηχανοκίνητου επαγγελματικού σκάφους, με το όνομα « …»( αρ νηολογίου …,έτους κατασκευής 1974, κ.ο.χ 73,95), το οποίο εκμεταλλεύεται επαγγελματικά  με χρονοναύλωση σε τρίτους έναντι συμφωνηθέντος ναύλου, έχοντας αναθέσει από το έτος 2012  χρέη πλοιάρχου/κυβερνήτη σε αυτό στον Γρηγόριο Διακονοστάση, που διαθέτει δίπλωμα χειριστή ταχύπλοου σκάφους από το έτος 1999. Δυνάμει δε του υπ’ αριθμ. … ασφαλιστηρίου συμβολαίου και με αριθμό ανανέωσης   … η ανακόπτουσα ασφάλισε στην υπό εκκαθάριση ασφαλιστική εταιρεία το ως άνω σκάφος της, με την μηχανή, τα εξαρτήματα και τον εξοπλισμό αυτού  κατά των θαλάσσιων κινδύνων, με διάρκεια ασφάλισης από 1-7-2013 έως και 1-7-2014, ενώ  συμφωνήθηκε ρητά ότι η σύμβαση ασφάλισης θα διέπεται από το αγγλικό δίκαιο και πρακτική, ήτοι από τον αγγλικό Νόμο «Περί Θαλάσσιας Ναυτικής Ασφαλίσεως» (γνωστός ως «MARINE INSURANCE ACT 1906 – Μ.Ι.Α. 1906») σε συνδυασμό με τις Ρήτρες Θαλαμηγών του Ινστιτούτου των Ασφαλιστών του Λονδίνου της 1.11.1985 «INSTlTUTE YACHT CLAUSES (1.11.1985)» και 1.3.2009, το δε ασφαλιστέο ποσό συμφωνήθηκε στο 100% της αξίας του επίδικου ως άνω σκάφους , που καθορίστηκε σε 286.500 ευρώ. Ακολούθως πιθανολογήθηκε ότι στις 28/10/2013 και περί ώρα 19:15 μμ περίπου το ως άνω σκάφος απέπλευσε από τον λιμένα Ρόδου ( μαρίνα Μανδρακίου) με κυβερνήτη τον … και πέντε ακόμη επιβαίνοντες, οι δε καιρικές συνθήκες ήταν πολύ καλές και επικρατούσε άπνοια. Κάποια στιγμή και ενώ η ταχύτητα του σκάφους ήταν 12-13 ν.μ , η αριστερή μηχανή του σκάφους ελάττωσε  στροφές και στη συνέχεια έσβησε τελείως κατευθυνόμενο σε ύφαλο, και παρά τους χειρισμούς του κυβερνήτη, το σκάφος  τελικά προσάραξε σε ξέρες, δίχως ευτυχώς τραυματισμό κάποιου επιβάτη. Ωστόσο υπέστη σημαντικές ζημίες που κατά τους ισχυρισμούς της ανακόπτουσας το κόστος  αποκατάστασής τους υπερβαίνουν την εκτιμηθείσα εμπορική αξία του σκάφους κατά τον χρόνο του ατυχήματος, με συνέπεια να συντρέχει περίπτωση τεκμαρτής ολικής απώλειας και να αξιώνει η τελευταία το μέγιστο ποσό της ασφαλιζόμενης αξίας του σκάφους, ήτοι το ποσό των 286.500 ευρώ επικαλούμενη τον όρο 9 των ρητρών ασφάλισης INSTITUTE YACHT CLAUSES ( 1.11.85) CL 328 στις οποίες ρητά παρέπεμπε το επίδικο ασφαλιστήριο συμβόλαιο, ήτοι επέλευση του ασφαλιζόμενου στην καθής θαλάσσιου κινδύνου που συνίστατο στην πρόκληση ατυχήματος από αμέλεια του ως άνω κυβερνήτη. Η καθ΄ής δεν αμφισβητεί την κατάρτιση και την ισχύ της ένδικης ασφαλιστικής σύμβασης, την καταβολή των ασφαλίστρων, ούτε τις προϋποθέσεις αναγγελίας του ατυχήματος στην ασφαλιστική εταιρεία, ισχυρίζεται όμως ότι αιτία πρόκλησης του ναυτικού ατυχήματος τυγχάνει η αναξιοπλοΐα του σκάφους αποδιδόμενη  στην πταισματική συμπεριφορά ( privity) της ανακόπτουσας, με αποτέλεσμα να συντρέχει παραβίαση εκ μέρους της του άρθρου 39 παρ.5 του Αγγλικού Νόμου ( Marine Insurance Act 1906) και του γενικού όρου 3.2 του επίδικου ασφαλιστηρίου που συνεπάγεται απαλλαγή της ( της καθής η ανακοπή)  από την υποχρέωση κάλυψης της ασφαλιστικής περίπτωσης. Εν προκειμένω πιθανολογήθηκε ότι η ανακόπτουσα είχε ναυλώσει στις 23-10-2013 το ως άνω σκάφος για τη διενέργεια στις 29-10-2013 ημερήσιου πλου αναψυχής από την Ρόδο στην Σύμη. Προς τούτο ο κυβερνήτης … προέβη στις 28/10/2013 σε έλεγχο  του σκάφους  και σε διάφορες επισκευαστικές εργασίες της αριστερής μηχανής που παρουσίαζε πρόβλημα. Ειδικότερα ο τελευταίος στην από 29/10/2013 δήλωση του που εγχειρίστηκε στις 1-11-2013 στις λιμενικές αρχές της Ρόδου αναφέρει  « Λόγω προγραμματισμένου δρομολογίου για την 29/10/2013 καθ΄ολη την διάρκεια της ημέρας της 28/10/2013 προέβενα σε διάφορες επισκευαστικές ενέργειες της αριστερής μηχανής. Μετά την επισκευή της αριστερής μηχανής κατά την διάρκεια της ημέρας λόγω κάποιων διαρροών στα νερά και τα λάδια καθώς και επισκευή του δεξιού φανίου μηχανοστασίου, αποφάσισα να βγάλω το σκάφος για δοκιμαστική έξω απ΄το λιμάνι» και ακολούθως «  Ξαφνικά έξω από το φανό ναυσιπλοΐας Μανδρακίου το οποίο ήταν εκτός λειτουργίας, μου έκοβε στροφές η αριστερή μηχανή και γυρνάει η πλώρη του σκάφους ΒΔ με κατεύθυνση προς τις ξέρες. Κάνω άμεσα κράτει και ανάποδα για να αποφύγω την προσάραξη. Η αριστερή μηχανή έσβησε και άμεσα κάνω κράτει και την δεξιά. Αλλά μάταια, το σκάφος βρέθηκε πάνω στις ξέρες». Επί του ως άνω σκάφους που απέπλευσε περί τις 19:15 μμ από τον λιμένα Μανδρακίου  δίχως τη λήψη οποιασδήποτε άδειας από τις λιμενικές αρχές της Ρόδου επέβαιναν πέντε φιλικά πρόσωπα του κυβερνήτη και δη ο … παρά το γεγονός ότι τούτο δεν επιτρεπόταν, καθόσον επρόκειτο σύμφωνα με την ανακόπτουσα για δοκιμαστικό πλου ( βλ. από 26.1.2006 εγκύκλιο με αριθμ. Πρωτ. 4314.15/1/2006 του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας) και μάλιστα δίχως την παρουσία ναυτόπαιδα ως απαιτείτο για την ύπαρξη νόμιμης οργανικής σύνθεσης πληρώματος ( ΥΑ 3511.1/11/2007/9.2.2007 περί καθορισμού οργανικής σύνθεσης πληρώματος επιβ. τουριστ. πλοίων που εκτελούν ημερινά τοπικά ταξίδια). Σύμφωνα με την από 5-12-2013 ένορκη εξέταση του … ενώπιον των λιμενικών αρχών αιτία πρόσκρουσης  του σκάφους ήταν η μηχανική βλάβη σύμφωνα μάλιστα και με τον ίδιο τον κυβερνήτη αυτού  ( …), καθόσον κατέθεσε  ο πρώτος  τα εξής αναφορικά με τον λόγο πρόσκρουσης « Από τη συζήτηση που κάναμε με τον …, μου δήλωσε ότι ευθύνεται κάποια μηχανική βλάβη στην αριστερή μηχανή του σκάφους». Τα ίδια δε δήλωσε στην από 4-11-2013 ένορκη εξέτασή του και …, ενώ από το σύνολο των καταθέσεων προκύπτει ότι ο κυβερνήτης από το πρωί εκείνης της ημέρες έκανε κάποιες επισκευές στη μηχανή του σκάφους.  Εκ των ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι αιτία του επίδικου ατυχήματος υπήρξε η δυσλειτουργία  του αριστερού κινητήρα που προκάλεσε την αδυναμία ελέγχου πλεύσης του ως άνω σκάφους, με συνέπεια να στρίψει αυτό  με κατεύθυνση προς τις ξέρες και όχι η αμέλεια του κυβερνήτη, διότι από το σύνολο των ενόρκων καταθέσεων προκύπτει ότι ο κυβερνήτης αντιλήφθηκε αμέσως το πρόβλημα της μηχανής και την αλλαγή κατεύθυνσης, ήταν προσηλωμένος στην διακυβέρνηση του σκάφους, γνώριζε  δε  ότι υπήρχαν ξέρες ακριβώς έξω από το λιμάνι, και παρά τις προσπάθειές του δεν μπορούσε να έχει τον έλεγχο του σκάφους, καθόσον ο αριστερός κινητήρας απώλεσε στη συνέχεια πλήρως την ισχύ του, ενώ λόγω της ταχύτητας σε συνδυασμό με την απόσταση από τις ξέρες, δεν υπήρχαν ως συνάγεται  τα χρονικά περιθώρια για να αποφευχθεί η πρόσκρουση σε αυτές ( ξέρες). Ως εκ τούτου η εσφαλμένη ενέργεια του πλοιάρχου που δέχθηκε το Συμβούλιο Ναυτικών Ατυχημάτων ( Α.Σ.Ν.Α) με την υπ’ αριθμ. 33/2014 έκθεσή του, ότι έγκειτο στο κράτημα της δεξιάς μηχανής αφαιρώντας την δυνατότητα των χειρισμών για την αποφυγή της σύγκρουσης δεν αποτέλεσε την γενεσιουργό αιτία του ατυχήματος, αλλά ενέτεινε ενδεχομένως και δεν προκάλεσε την αιτιώδη διαδρομή, καθόσον αφενός παραβλέπεται στην ως άνω έκθεση το γεγονός ότι η αριστερή μηχανή έπαυσε τελείως να λειτουργεί αμέσως μετά την ελάττωση των στροφών αυτής και αφού είχε ήδη αλλάξει κατεύθυνση το σκάφος λόγω δυσλειτουργίας της, αφετέρου δεν συνυπολογίζονται τα χρονικά περιθώρια, η ταχύτητα του σκάφους και η  εγγύτητα του  στις προαναφερθείσες ξέρες. Οι δε υπ’αριθμ. … ένορκες βεβαιώσεις ενώπιον του συμβολαιογράφου Ρόδου … αντίστοιχα, δεν δύνανται να αναιρέσουν τα ανωτέρω, διότι δόθηκαν πολύ αργότερα , στα πλαίσια εκδίκασης της από 10-6-2015 και με αριθμό κατάθεσης 3649/2015 αγωγής της ανακόπτουσας που επικαλείτο αμέλεια του κυβερνήτη, άποψη την οποία ανεπιτυχώς επιχειρούν να στηρίξουν εκ των υστέρων οι παραπάνω μάρτυρες, υιοθετώντας αντίθετη θέση σε σχέση με όσα ανωτέρω είχαν αρχικά καταθέσει,   πλησίον του χρόνου του ατυχήματος και ενώπιον των λιμενικών αρχών, με συνέπεια οι ένορκες καταθέσεις τους ενώπιον των τελευταίων να κρίνονται πιο αξιόπιστες και ακριβείς. Ακολούθως πιθανολογείται ότι το σκάφος απέπλευσε σε κατάσταση αναξιοπλοΐας λόγω δυσλειτουργίας της αριστερής μηχανής και μη επάνδρωσής του με κατάλληλο πλήρωμα, ενώ το πιστοποιητικό γενικής επιθεώρησης αυτού που εξεδόθη στις 4.6.2013 δεν δημιουργεί  τεκμήριο αξιοπλοΐας αυτού. Ο δε κυβερνήτης του σκάφους ως προέκυψε γνώριζε επί της βλάβης και του προβλήματος που εμφάνιζε η αριστερή μηχανή, καθόσον ο ίδιος δήλωσε ότι από το πρωί της ημέρας του συμβάντος προέβαινε σε επισκευές αυτής και ότι εμφάνιζε διαρροή λαδιών και νερού. Ωστόσο ο τελευταίος δεν είχε μηχανολογικές γνώσεις, ούτε πιθανολογείται ότι η βλάβη έγκειτο μόνο στην διαρροή λαδιών και νερού, διότι από τις καταθέσεις των μαρτύρων και του ιδίου , ασχολείτο με αυτό ολόκληρη την ημέρα, προέβη δε στον δοκιμαστικό πλού το απόγευμα και δη στις 19:15 μμ. Η κρίση αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι ο αριστερός κινητήρας παρουσίασε ελάττωση στροφών λίγα μόλις λεπτά μετά τον απόπλου του σκάφους. Επιπλέον η ανακόπτουσα αναφέρει στην υπό κρίση ανακοπή της ( σελ. 3) ότι κάθε φορά που συνήπταν μία σύμβαση ναύλωσης ενημέρωναν τον κυβερνήτη και σε συνεργασία μαζί του αλλά και με άλλα ειδικευόμενα συνεργεία φροντίζανε πριν τον απόπλου του σκάφους να έχει περάσει από κάθε έλεγχο ώστε να είναι  βέβαιοι για την αξιοπλοΐα του σκάφους. Προς τούτο και ο κυβερνήτης προέβη σε έλεγχο του σκάφους, οπότε και διαπίστωσε  την ύπαρξη της τεχνικής βλάβης, πλην όμως η ανακόπτουσα δεν απευθύνθηκε όπως γνώριζε ότι όφειλε σε εξειδικευόμενο συνεργείο για τον έλεγχο σε κάθε περίπτωση της αξιοπλοΐας αυτού πριν τον προγραμματισμένο πλου, πολλώ δε μάλλον στην προκείμενη περίπτωση που όντως εμφάνιζε πρόβλημα η αριστερή μηχανή και όφειλε βασίμως να υποψιαστεί το ενδεχόμενο σοβαρής δυσλειτουργίας αυτής λόγω της απώλειας νερού και λαδιών. Ενόψει όμως  της χρονικής πίεσης λόγω του προγραμματισμένου πλου και λόγω  της αργίας της 28^ης Οκτωβρίου επέλεξε συνειδητά να μην προχωρήσει στην εξέταση της μηχανικής βλάβης από  εξειδικευμένο συνεργείο ή πρόσωπο. Ως εκ τούτου η ανακόπτουσα επέδειξε πταισματική συμπεριφορά ( privity) κατά την έννοια της παρ. 39 εδ. 5 του αγγλικού νόμου για τη θαλάσσια ασφάλιση ως προς την αναξιοπλοΐα στη συγκεκριμένη περίπτωση του σκάφους, στην οποία ( αναξιοπλοΐα ) οφείλεται η επίδικη πρόκληση του ναυτικού ατυχήματος και οι προκληθείσες ζημίες των οποίων αιτείται κάλυψη. Η δε  παράβαση εκ μέρους της ανακόπτουσας του όρου της αξιοπλοΐας του επίδικου σκάφους συνεπάγεται κατά τα αναφερόμενα στη νομική σκέψη της παρούσας την απαλλαγή της ασφαλίστριας εταιρείας από την υποχρέωση κάλυψης αυτών, γενομένου δεκτού του σχετικού ισχυρισμού της καθής. Ομοίως έκρινε και η υπ’ αριθμ. 4623/2017 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς ( τακτική διαδικασία – ναυτικό τμήμα) επί της από 10-6-2015 και με αριθμό κατάθεσης 6692/3649/2015 αγωγής της ανακόπτουσας  με την οποία αιτείτο την επιδίκαση του ως άνω  ποσού εκ της επίδικης θαλάσσια ασφάλισης κατά τις διατάξεις του αγγλικού δικαίου, η δε ασκηθείσα εκ μέρους της ανακόπτουσας έφεση κατά της ανωτέρω αποφάσεως απορρίφθηκε ως ανυποστήρικτη, αν και πράγματι δεν θα μπορούσε να συζητηθεί – θα κηρυσσόταν απαράδεκτη η συζήτηση ( 239§3 Ν. 4364/2016) – καθώς η καθής είχε τεθεί κατά το χρόνο συζήτησής της σε εκκαθάριση. Ωστόσο ανεξαρτήτως τούτου, βάσει όσων ανωτέρω πιθανολογήθηκαν η ανακόπτουσα δεν δικαιούται των απαιτήσεων που αιτείται λόγω  μη κάλυψης των ζημιών εκ του ως άνω ναυτικού ατυχήματος εκ της επίδικης ασφαλιστικής συμβάσεως , απαλλασόμενης της καθής της  ευθύνης εξ αυτής συνεπεία επέλευσης των ζημιών εκ του αναξιόπλοου του σκάφους. Παρέλκει δε η εξέταση των λοιπών ισχυρισμών της καθής.  Ως εκ τούτου ορθώς δεν συμπεριελήφθησαν οι επίδικες απαιτήσεις της ανακόπτουσας στην Κατάσταση Δικαιούχων Απαιτήσεων που συνέταξε η εκκαθαρίστρια της καθής.

Ενόψει των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση ανακοπή να απορριφθεί ως ουσιαστικά  αβάσιμη και να συμψηφισθούν  εν όλω τα μεταξύ των διαδίκων δικαστικά έξοδα λόγω του δυσερμηνεύτου των κανόνων δικαίου που εφαρμόσθηκαν ( άρθρο 179 ΚΠολΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΔΙΚΑΖΕΙ αντιμωλία των διαδίκων.

ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την ανακοπή.

ΣΥΜΨΗΦΙΖΕΙ  εν όλα τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά  σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του την  ..-12-2020 με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους.

 

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ                                                               Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

(κατά τη δημοσίευση)